Νεοελληνική Γλώσσα Γ'
Νεοελληνική Γλώσσα Γ'
Αξιολόγηση προφορικού και γραπτού κειμένου
α) βαθμός προσαρμογής δε παραμέτρους επικοινωνίας( πομπός, δέκτης, σκοπός μηνύματος, επικοινωνιακό πλαίσιο, ύφος)
β) βαθμός μορφολογικής επάρκειας ( ορθογραφία, στίξη, γραμματικά και συντακτικά λάθη)
γ) βαθμός δομικής επάρκειας
δ) βαθμός νοηματικής επάρκειας περιεχομένου (πληρότητα, κατάλληλη επιχειρηματολογία)
ε) τήρηση χαρακτηριστικών κειμενικού είδους
στ) συνολική εικόνα γραπτού
- Αρετές και σφάλματα περιεχομένου
+++++
? Ξεκάθαρη και τεκμηριωμένη άποψη, επιχειρήματα με αποδεικτική δύναμη και αξία
? Πλούτος και ορθότητα επιχειρημάτων
? Ελευθερία, ευρύτητα, σοβαρότητα σκέψης
? Έλλειψη προκατάληψης και εριστικής θέσης
---------
- Φτωχή και περιορισμένη επιχειρηματολογία
- Περιττός φόρτος ιστορικών και άλλων παραδειγμάτων
- Παρείσακτα θέματα
- Αυθαίρετα συμπεράσματα
- Ανάπτυξη δευτερευόντων εις βάρος πρωτευόντων στοιχείων
- Κίνηση στην περιφέρεια του θέματος
- Προβολή παράλογης και ακαθόριστης θέσης
- Σφάλματα δομής
- Έλλειψη ενότητας
- Απουσία συνδετικών, μεταβατικών λέξεων
- Άτακτη παράθεση
- Επαναλήψεις
- Αρετές και σφάλματα έκφρασης
- ++++++++
Ακρίβεια , σαφήνεια, καθαρότητα
-------------
Ανακρίβεια, ασάφεια, σκοτεινό ύφος, γραμματικά- συντακτικά λάθη
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
Τρόποι έναρξης μιας θεματικής περιόδου:
«Είναι γνωστό ότι...»
«Δεν υπάρχει αμφιβολία..»
«Είναι κοινά παραδεκτό..»
«Είναι γεγονός ότι...»
«Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η άποψη....»
«Αποτελεί κοινό τόπο ότι ..»
«Είναι κοινός τόπος...»
«Κατά κοινή ομολογία...»
«Υποστηρίζεται συχνά ότι...»
«Λέγεται συχνά ότι...»
Συνδετικές λέξεις - φράσειςπου συνδέουν τη θεματική πρόταση με τις λεπτομέρειες
«Ειδικότερα...»
«Πράγματι...»
«Πιο συγκεκριμένα...»
«Αναλυτικότερα...»
«Γι΄ αυτό λοιπόν...»
«Με άλλα λόγια...»
«Φυσικά...»
«Βέβαια...»
«Αναντίρρητα...»
«Έτσι..»
«Οπωσδήποτε...»
«Αρχικά...»
«Στην περίπτωση αυτή...»
«Αυτό ισχύει στο μέτρο που....»
«Είναι αλήθεια ότι...»
«Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί λεκτική υπερβολή»
«Εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία...»
«Με αφετηρία τη θέση αυτή...»
«Κατά συνέπεια είναι ανάγκη...»
«Σε μια τέτοια περίπτωση....»
«Στο πλαίσιο αυτό κατανοούμε...»
«Με δεδομένα τα παραπάνω δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι...»
Ενδεικτικοί τρόποι έναρξης της περιόδου κατακλείδας
«Αβίαστα, λοιπόν, συνάγεται το συμπέρασμα...»
«Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε...»
«Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό...»
«Εύκολα, λοιπόν, μπορεί ο καθένας να συμπεράνει...»
«Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό...»
«Εύκολα, λοιπόν, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα...»
«Συμπερασματικά, έχει καταστεί σαφές...»
Μεταβατικές - διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις:
α) Λέξεις που δηλώνουν χρονική σχέση:
ταυτόχρονα, συγχρόνως, προηγουμένως, ύστερα, έπειτα, στη συνέχεια, αμέσως, τέλος, κατόπιν, εν τω μεταξύ, αργότερα, τώρα, πριν, ενώ, καθώς, αφότου ...
β) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν πρόθεση, ομοιότητα, αναλογία, συμπλήρωση:
επιπλέον, επίσης, ακόμα, επιπροσθέτως, παράλληλα, εξάλλου, εκτός απ΄ αυτό, συμπληρωματικά, κοντά σ΄ αυτό, ας σημειωθεί ακόμη ότι, δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι, θα αποτελούσε παράλειψη αν...
γ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν αντίθεση - εναντίωση:
ωστόσο, αντίθετα, εντούτοις, παρόλο που, αντίστροφα, απεναντίας, μολαταύτα, άλλωστε, ακόμα και αν, μολονότι, παρ΄ όλα αυτά, σε αντίθεση μ΄ αυτό, Δε συμβαίνει όμως το ίδιο κ.λ.π.
δ) Λέξεις ή φράσεις που εισάγουν επεξήγηση:
με άλλα λόγια, ειδικότερα, αυτό σημαίνει ότι, δηλαδή, συγκεκριμένα, σαφέστερα, μια διευκρίνιση στο σημείο αυτό είναι απαραίτητη, για να γίνει πιο σαφές, ακριβέστερα...
ε) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν συμπέρασμα ή σχέση αιτίου - αποτελέσματος:
επομένως, συνεπώς, συμπερασματικά, άρα, επιλογικά, κατά συνέπεια, όπως προκύπτει, ανακεφαλαιώνοντας γι΄ αυτό το λόγο, αυτό οφείλεται σε, αυτό έχει ως αποτέλεσμα, για τους παραπάνω λόγους ....
στ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τοπική σειρά ή σχέση:
εδώ, εκεί, κοντά, μακριά, στο σημείο αυτό, μέσα έξω ....
η) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν έμφαση ή βεβαιότητα:
πράγματι, ιδιαίτερα, ξεχωριστά, αξίζει να τονιστεί, ιδιαίτερα σημαντικό θεωρείται, εκείνο που προέχει, είναι αξιοπρόσεκτο ότι, προπάντων, ειδικά, περισσότερο, το κυριότερο όμως είναι, αναντίρρητα, είναι σαφές, είναι γεγονός, οπωσδήποτε, βέβαια, φυσικά ....
θ) Λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν διάζευξη:
ή - ή, είτε - είτε, ούτε ? ούτε
ΧΡΗΣΗ ΜΙΑΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΗΣ ΛΕΞΗΣ Η ΦΡΑΣΗΣ:
1)Για πρόσθεση ? συμπλήρωση ? ομοιότητα :
Αφενός ?αφετέρου?
Επίσης ?
Παράλληλα?
Ακόμη ?
Επιπλέον ?
Επιπροσθέτως?
Εκτός απ? αυτό
Δεν πρέπει να λησμονούμε ακόμη ότι?
Χρειάζεται επίσης να σημειωθεί?
Αξίζει , επιπλέον ν? αναφερθούμε?
Όχι μόνο? αλλά και?
Θα αποτελούσε σοβαρή παράλειψη να μην τονίσουμε?
2)Για χρονική σύνδεση :
Ταυτόχρονα?
Συγχρόνως?
Αρχικά?
Ύστερα?
Αφότου?
Στη συνέχεια?
Ενώ ?
Μετά από αυτό?
3)Για αντίθεση ? εναντίωση :
Και όμως?
Εντούτοις?
Απεναντίας?
Σε αντίθεση?
Μ? αυτό?
Ενώ?
Ωστόσο?
Μολαταύτα?
Αντίθετα?
Άλλωστε?
Από την άλλη πλευρά?
Συμπληρωματικά όταν θέλουμε:
1)Να αποδείξουμε τις αιτίες ? παράγοντες σε μια παράγραφο, μπορούμε, ενδεικτικά να χρησιμοποιήσουμε τους παρακάτω τρόπους:
Στη διαμόρφωση (του αρνητικού αυτού παράγοντα) σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει ...
Τα βαθύτερα αίτια (της κοινωνικής αυτής μάστιγας) πρέπει να αναζητηθούν...
Το φαινόμενο αυτό συνδέεται άμεσα...
Αυτό που κυρίως ευθύνεται για την έξαρση...
Το πρόβλημα αυτό ανάγεται σε πολλά και σύνθετα αίτια...
Θα άξιζε όμως ν? αναρωτηθεί κανείς σε ποιους λόγους οφείλεται...
Δεν πρόκειται , ωστόσο, ν? ανακαλύψουμε τα πραγματικά αίτια του νοσηρού αυτού φαινομένου, αν δεν λάβουμε υπόψη...
2)Να οργανώσουμε παραγράφους, για να καταδείξουμε τη θετική ή αρνητικήεπίδραση ενός παράγοντα, ενδεικτικά μπορούμε να ξεκινήσουμε με τους παρακάτω τρόπους :
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα...
Το ίδιο (θετικά ή αρνητικά) αντανακλά η ύπαρξη του παράγοντα (αυτού) στην
ατομική και κοινωνική ζωή...
Ανυπολόγιστες, όμως, είναι οι επιπτώσεις...
Στις (θετικές ή αρνητικές) επιπτώσεις συγκαταλέγονται...
Ένα άλλο σύμπτωμα, όχι αμελητέο, είναι και τούτο...
3)Να προτείνουμε τρόπους αντιμετώπισης ενός θετικού ή αρνητικού παράγοντα, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τους παρακάτω τρόπους έναρξης :
Το νοσηρό αυτό φαινόμενο θα αντιμετωπισθεί ριζικά, αν...
Επιτακτική προβάλλει η ανάγκη της άμεσης δραστηριοποίησης...
Αποφασιστικής σημασίας κρίνεται η συμβολή...
Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει...
Αμετάθετο χρέος έχουμε ...
Χωρίς όμως την εκδήλωση της ατομικής και συλλογικής προσπάθειας η αντιμετώπιση του προβλήματος καθίσταται δυσχερής...
4)Ενδεικτικές χρηστικές φράσεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως αρχή γενικά της παραγράφου, αλλά και ως μετάβαση μεταξύ των παραγράφων (εναρκτικές ? μεταβατικές φράσεις) :
Είναι περιττό να τονιστεί ...
Είναι απαραίτητο να επισημανθεί...
Ξεχωριστός λόγος, όμως, πρέπει να γίνει...
Είναι χρήσιμο να τονιστεί επίσης...
Είναι φανερό ότι...
Προχωρώντας διαπιστώνουμε ότι...
Ελάχιστοι θα μπορούσαν να αρνηθούν ότι...
Πολλοί θα συμφωνούσαν με την άποψη...
Επεκτείνοντας το συλλογισμό μας, θα λέγαμε...
Προβάλλει, όμως, στο σημείο αυτό μια βαρυσήμαντη αντίρρηση...
Γράφω σε πλάγιο λόγο, χρησιμοποιώντας
συχνά φράσεις ενεργητικής σύνταξης ή παθητικής σύνταξης :
ο συγγραφέας αναφέρει, υποστηρίζει, εκφράζει την άποψη, τονίζει, επισημαίνει, σχολιάζει, εκφράζει τον προβληματισμό του, θέτει το ερώτημα, υπογραμμίζει την ανάγκη να, συνεχίζει την ανάλυση του αναφερόμενος, φέρνει παραδείγματα για να υποστηρίξει την άποψη πως/ότι..., πραγματοποιεί μια ιστορική αναδρομή στο θέμα αναφερόμενος σε..., αναζητά τα αίτια του Χ φαινομένου σε..., απαριθμεί τις εκφάνσεις / τα αποτελέσματα τον Χ φαινομένου.., χρησιμοποιεί απόψεις μελετητών / αποτελέσματα ερευνών για να στηρίξει την άποψη πως... , καταλήγει στο συμπέρασμα πως/ότι... π.χ. στο κείμενο αναφέρεται... κ.λπ.ή φράσεις του τύπου:«σύμφωνα με την άποψη τον συγγραφέα..,αποφεύγοντας, βέβαια, την καταχρηστική επανάληψη των φράσεων « ο συγγραφέας» ή «στο κείμενο».
Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
Ξεκινώ τη θεματική πρόταση της περίληψης ως εξής:
¨Το άρθρο, κείμενο κ.λπ. πραγματεύεται, ασχολείται με, έχει ως θέμα του κ.λπ. ή αντικείμενο, θέμα του άρθρου, του βιβλίου ή της ομιλίας είναι κ.ά.
Δόκιμες ? Στερεότυπες ενάρξεις περιληπτικού κειμένου
Ο δημοσιογράφος στο άρθρο του καταγράφει τον προβληματισμό του αναφορικά...
Ο συγγραφέας αναφερόμενος στο ρόλο που διαδραματίζει (η τηλεόραση)
αναγνωρίζει...
Το άρθρο αυτό θίγει το πολυσυζητημένο (πολύκροτο θέμα)...
Ο δημοσιογράφος με αφορμή (την παράδοση στις αστυνομικές αρχές χρηματικού ποσού από νεαρό μετανάστη) διαπιστώνει ότι...
Ο συντάκτης του παρόντος κειμένου τονίζει...
Στο κείμενο αυτό υποστηρίζεται ότι...
Στο κειμενικό αυτό απόσπασμα εκφράζεται η άποψη ότι...
Στο δοκιμιακό αυτό κείμενο ο συγγραφέας πραγματεύεται...
Σύμφωνα με το άρθρο...
Ο επιφυλλιδογράφος εκφράζει την άποψη να προσεγγίσει...
Κατά το συγγραφέα η πρωτοφανής έξαρση...
Ο κειμενογράφος διαπιστώνοντας την κρίση που διέρχεται η σύγχρονη κοινωνία (...) επιχειρεί ...
Η θέση του συγγραφέα είναι...
Στο δημοσίευμα αυτό ο αρθρογράφος υπερασπίζεται την άποψη...
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας διαπιστώνει , προσεγγίζει, φωτίζει , διερευνά...
Ο δοκιμιογράφος του αποδεικτικού αυτού δοκιμίου επιχειρηματολογεί...
Το πρόβλημα που απασχολεί το συγγραφέα...
Ο συγγραφέας στο άρθρο του αναφέρεται στο επίμαχο ζήτημα...
Σε πρόσφατο δημοσίευμα του Τύπου προβάλλεται...
Ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι...
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ
1) ΕΚΘΕΣΗ ? ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
- Το φυσικό περιβάλλον απειλείται με καταστροφή και πολλά είναι τα φαινόμενα που επιβεβαιώνουν το οικολογικό πρόβλημα. Πρώτα απ? όλα , η μόλυνση και παραμόρφωση των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών και των οικοσυστημάτων τους. Τα αστικά λύματα, τα βιομηχανικά απόβλητα, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα καταστρέφουν τον έγγειο και ενάλιο πλούτο. Από την άλλη μεριά, η ραγδαία αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η τρύπα του όζοντος και η όξινη βροχή συνθέτουν την εικόνα της αέριας απειλής που δηλητηριάζει κάθε μορφή ζωής. Τέλος , η βάναυση παρέμβαση του ανθρώπινου παράγοντα στο περιβάλλον με τη χρήση ραδιενέργειας, τη ρίψη απορριμμάτων , την καταστροφή των βιοτόπων και των δασών και τον αφανισμό των φυσικών πόρων ολοκληρώνει την αναπότρεπτη καταστροφή που υφίσταται το φυσικό μας πλαίσιο.
- Τα ανθρώπινα δικαιώματα, ακόμη και στη σύγχρονη εποχή, όχι μόνο παραβιάζονται αλλά και υποσκάπτονται κάτω από την αδιαφορία ή και την ανοχή των Διεθνών Οργανισμών. Η εκμετάλλευση, ο ρατσισμός , η εγκληματικότητα, η ανεργία, η τυπική και όχι ουσιαστική λειτουργία της δημοκρατίας και η μαζικοποίηση αποδεικνύουν ότι σε μεγάλο ποσοστό οι άνθρωποι πέφτουν θύματα κατάφωρων αυθαιρεσιών. Παράλληλα, οι πολεμικές συγκρούσεις, η βία, η τρομοκρατία, ο εθνικισμός , ο φανατισμός , η φτώχεια, η αμάθεια και οι προκαταλήψεις είναι μερικά ακόμα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την τεράστια απόσταση που υπάρχει ανάμεσα σ? αυτά που περιλαμβάνει και ορίζει η διεθνής νομοθεσία και σ? αυτά που καθημερινά διαδραματίζονται.
2) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
- Γνωστή είναι η «ειδοποιός» διαφορά ανάμεσα στην παλιά, την προπολεμική και μεσοπολεμική τοξικομανία και την τωρινή. Άλλοτε, η χρήση ναρκωτικών ενδημούσε στον «υπόκοσμο», ήταν το «βίτσιο», η «πολυτέλεια», δηλαδή το καταφύγιο των απόκληρων, των παράνομων, των «out» της κοινωνίας και, μάλιστα, μιας κάποιας ηλικίας. Σήμερα, θερίζει και τον «καλό κόσμο», είναι «in» προπάντων για τα παιδιά των «καλών οικογενειών», αποτελεί την «ανώτερη μορφή» και το υποκατάστατο του «πάρτυ», του «ροκ», του έρωτα ή της «αμφισβήτησης»... Ό,τι άλλοτε ήταν στίγμα και διασυρμός, έγινε τώρα δείγμα τόλμης και συρμός.
- Το φαινόμενο της βίας δεν είναι, βέβαια, σύγχρονο. Η επιθετικότητα πάντα συνόδευε τον άνθρωπο και ίσως ορθά έχει ειπωθεί πως «η βία είναι η πιο πιστή συνοδός της ιστορίας». Ιδιαίτερα στις πρωτόγονες κοινωνίες, όπου τα ένστικτα δε χαλιναγωγούνταν στο βαθμό που σήμερα είναι εφικτό, εκδηλωνόταν ως κυρίαρχο μέσο άμυνας και επιβίωσης. Το έγκλημα ως μέσο επιβολής εμφανίζεται στην Παλαιά Διαθήκη ?ήδη από καταβολής κόσμου- με τη δολοφονία του Άβελ από τον αδελφό του Κάιν. Η ανάπτυξη του πολιτισμού επέφερε τον εξανθρωπισμό του ατόμου με τη βαθμιαία τιθάσευση των παθών και των ενστίκτων μέσω των πολιτιστικών αξιών. Ωστόσο, η βία όχι μόνο δεν εξαλείφθηκε, αλλά έγινε και μέσο επιβολής αγνών ιδεολογιών. Πόσα εγκλήματα δε διαπράχθηκαν, για παράδειγμα, από τη μεσαιωνική Ιερά Εξέταση στο όνομα του Χριστιανισμού! Το ανησυχητικό είναι πως η βία όχι μόνο δεν περιορίζεται όσο αναπτύσσεται ο πολιτισμός μας, αλλά αντίθετα, με τη βοήθεια των νέων τεχνολογικών μέσων παίρνει όλο και περισσότερες μορφές και γίνεται όλο και πιο απάνθρωπη, όλο και πιο στυγερή.
- Ο άνθρωπος όλων των εποχών είχε ανάγκη την ψυχαγωγία. Είτε στον Ομηρικό, είτε στον Κλασσικό, είτε στο Μεσαιωνικό άνθρωπο στραφούμε είτε σε άλλους λαούς και όχι μόνο στον ελληνικό πολιτισμό, θα διαπιστώσουμε ότι κάθε εποχή έχει τους δικούς της τρόπους ψυχαγωγίας. Οι αθλητικοί αγώνες, οι μουσικές ακροάσεις, οι γιορτές και το θέατρο, τα συμπόσια του μεσαίωνα, δεν επικυρώνουν τίποτα άλλο από το γεγονός ότι η ψυχαγωγία αποτελεί διαχρονική ανάγκη.
3) ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
- Ο όρος «φανατισμός» υποδηλώνει μια ακραία ψυχική κατάσταση που τοποθετεί το άτομο αρνητικά απέναντι σε κάθε ζήτημα. Ειδικότερα, πρόκειται για την τυφλή προσήλωση σε μια ιδέα ή δοξασία, η οποία κάνει το φανατικό υποχείριο όργανο της ιδέας. Η συμπεριφορά του φανατικού ατόμου χαρακτηρίζεται συνήθως ως κοινωνικά αποκλίνουσα και το ίδιο κατά την υποστήριξη των «πιστεύω» του ενδέχεται να εκτραπεί σε βίαιες εκδηλώσεις, καθώς δε λειτουργεί με γνώμονα τη λογική.
- Με την έννοια «παιδεία» νοείται ευρύτερα η πνευματική και ηθική αγωγή των νέων, που έχει ως σκοπό να διαμορφώσει προσωπικότητες αυθύπαρκτες, αυτοδύναμες και ολοκληρωμένες, ικανές να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της κοινωνικής ζωής. Δηλαδή, η παιδεία είναι ένα ανθρωποπλαστικό ιδεώδες που απέχει από κάθε χρησιμοθηρία και ωφελιμισμό.
4)ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ
- Το φαινόμενο του φανατισμού εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως και, ως εκ τούτου, μπορεί να διακριθεί σε διάφορες μορφές. Υπάρχει, π.χ., ο πολιτικός φανατισμός που σχετίζεται με τις πολιτικές προτιμήσεις των ατόμων, ο αθλητικός φανατισμός, που αμαυρώνει το ιερό πνεύμα που διέπει τον αθλητισμό, καθώς επίσης ο εθνικός και ο θρησκευτικός φανατισμός που αφορούν αντίστοιχα στην εθνική και τη θρησκευτική ταυτότητα του ατόμου.
- Η δημοσιογραφία, με βάση το περιεχόμενό της, μπορεί να διακριθεί σε ειδησεογραφική και ερμηνευτική. Η πρώτη ασχολείται ειδικά με την αναγραφή ειδήσεων, δηλαδή ανακοινώνει τα γεγονότα που ενδιαφέρουν τον άνθρωπο και επηρεάζουν τη ζωή του. Η δεύτερη, ως άρθρο, σχόλιο, χρονογράφημα, γελοιογραφία, ερμηνεύει και σχολιάζει τα γεγονότα και τις ειδήσεις.
5) ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΟ ΕΙΔΙΚΟ
- Τα αναλφάβητα άτομα αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες τόσο σε καθημερινές δραστηριότητες (κατανόηση εγγράφων, λογαριασμών, πινακίδων κ.ά.) και στην επαγγελματική τους ζωή, όσο και στις σχέσεις τους με το κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Αρχικά, το άτομο απομακρύνεται από τους γύρω του και αποξενώνεται, καθώς νιώθει μειονεκτικά. Στη συνέχεια, νιώθει αδύναμο όσον αφορά στην ενημέρωσή του, αλλά και εξαρτημένο από τους γύρω του, αφού χρειάζεται μονίμως τη βοήθειά τους και συχνά γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Επιπλέον, το άτομο έχει σαφώς λιγότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από κάποιον μορφωμένο και έτσι αυτομάτως εντάσσεται σε μια «κατώτερη» κοινωνική ομάδα.
[Στην παράγραφο αυτή ο συγγραφέας ακολουθεί παραγωγική πορεία, διότι στην αρχή παραθέτει γενικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει το αναλφάβητο άτομο, ενώ στη συνέχεια αναφέρεται σε πιο ειδικά προβλήματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσει, όπως είναι η εξάρτησή του από τους άλλους, ο κίνδυνος να τον εκμεταλλευτούν, αλλά και ο περιορισμός των επιλογών σε ό,τι αφορά την επαγγελματική του αποκατάσταση.]
- Ο έφηβος έχει ανάγκη να του αναγνωρίζουν ελευθερία και αυτονομία. Χρειάζεται το δικό του χώρο, ο οποίος συμβολίζει την ατομικότητα και τη διαφορετικότητά του. Οι προσωπικές επιλογές στο ντύσιμο, η διευθέτηση του προσωπικού χώρου και χρόνου, η επιλογή των φίλων, του τρόπου διασκέδασης, της ελευθερίας λόγου και πράξεων, η ανάληψη ορισμένων ευθυνών και η αναγνώριση από τους γονείς των ικανοτήτων του είναι τα στοιχεία που συντελούν στην απόκτηση ξεχωριστής αυτόνομης ταυτότητας και συνθέτουν την αλλαγή της σχέσης του παιδιού με τους γονείς του.
[Η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται είναι παραγωγική, διότι από τη γενικότερη διαπίστωση πως ο έφηβος έχει ανάγκη να του αναγνωρίζουν ελευθερία και αυτονομία, ο γράφων προχωρά σε επιμέρους στοιχεία, τα οποία ορίζουν την ελευθερία και την αυτονομία του νέου στο επίπεδο των προσωπικών επιλογών (ντύσιμο, διευθέτηση προσωπικού χώρου και χρόνου, επιλογή φίλων κ.ά.).]
- Γενικά, από τα αρχαία ακόμη χρόνια, τα ρούχα δεν ικανοποιούσαν μόνο την ανάγκη προστασίας από το κρύο και τη ζέστη, αλλά εξυπηρετούσαν εκφραστικούς και κοινωνικούς σκοπούς. Στις μέρες μας ειδικότερα, τα ρούχα δίνουν την πρώτη εντύπωση για ένα άτομο και εκφράζουν στοιχεία της προσωπικότητάς του. Η εξωτερική εμφάνιση ενός ατόμου μας δίνει πληροφορίες για την καταγωγή του, το επάγγελμά του, για την οικονομική του κατάσταση και την κοινωνική του θέση.
[Η συλλογιστική πορεία που ακολουθείται είναι παραγωγική, διότι από τη γενική διαπίστωση για το ρόλο των ρούχων ήδη από την αρχαιότητα, η συγγραφέας προχωρά σε ειδικότερες παρατηρήσεις για το ρόλο της ενδυμασίας στις μέρες μας. ]
6)ΕΙΔΙΚΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
- Ο Οργανισμός μας μεταβολίζει τα θρεπτικά συστατικά που έχει προμηθευτεί με τη λειτουργία της πέψης. Αυτή η διάσπαση (μεταβολισμός) γίνεται στους ιστούς και στα κύτταρα, όπως και σε ορισμένα όργανα, π.χ. το συκώτι. Έτσι στο σώμα μας μεταβολίζονται οι υδατάνθρακες και τα λίπη και παράγεται ενέργεια, νερό και διοξείδιο του άνθρακα, ενώ από τη διάσπαση των πρωτεϊνικών και αζωτούχων ενώσεων παράγεται ουρία και ουρικό οξύ. Από τα προϊόντα του μεταβολισμού ένα μέρος είναι άχρηστο, όταν είναι σε περίσσεια, όπως το νερό, ενώ μερικά από αυτά είναι επιβλαβή, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, η ουρία και το ουρικό οξύ.
- Η βλάστηση στην Κερύνεια παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Ψηλότερα, στις πλαγιές της οροσειράς, υπάρχουν δάση από πεύκα και άγρια βλάστηση, ενώ χαμηλότερα οι ελιές και οι χαρουπιές φτάνουν ως την παραλία. Στις αρδευόμενες περιοχές των χωριών εσπεριδοειδή, κυρίως λεμονιές, δίνουν το χρώμα τους από τη Βασιλεία ως τον Άγιο Επίκτητο, χρυσομηλιές με τη χαρακτηριστική τους παρουσία φυτρώνουν στα περιβόλια του Αγίoυ Αμβροσίου και της Καλογριάς. Η νότια πλευρά του Πενταδακτύλου είναι πιο γυμνή. Εδώ οι ελιές είναι αραιές και οι αρδευόμενες εκτάσεις με λαχανικά περιορισμένες κυριαρχούν τα σιτηρά: από το Δίκωχο ως το Κοντεμένο, τη Μύρτου και το Διόριος. Η επαρχία της Κερύνειας είναι το πλουσιότερο μέρος από βοτανικής πλευράς σε όλη την Κύπρο. Πολλά σπάνια φυτά ενδημούν στην περιοχή.
7) ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ
- Ο καταναλωτισμός είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας κυρίως και οφείλεται στις σύγχρονες συνθήκες ζωής. Αυτό συμβαίνει, γιατί η αλλοτρίωση διασαλεύει τις διαπροσωπικές σχέσεις κατά κύριο λόγο στα μεγάλα αστικά κέντρα και ο άνθρωπος αναζητά υποκατάστατο γι? αυτές στα υλικά αγαθά. Παράλληλα, ένα από τα βασικά γενεσιουργά αίτια του προβλήματος είναι η διαφήμιση, που υποβάλλει τα άτομα σε πνευματική αφαίμαξη, με στόχο την υπερκατανάλωση και συνεπώς τη μεγιστοποίηση του κέρδους των επιχειρήσεων. Επομένως, η αποξένωση των ανθρώπων και ο αμοραλισμός ευθύνονται σημαντικά για την εμφάνιση και την όξυνση του καταναλωτισμού.
- Το ποδόσφαιρο μπορούσε να πάρει διαστάσεις φαινομένου μόνο στον 20ο αιώνα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η δυνατότητα δημιουργίας υπέροχων σταδίων και εκπληκτικών αγωνιστικών χώρων και, επιπλέον, η τελειοποίηση της μπάλας και των παπουτσιών, συνέβαλαν σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση. Πάνω από όλα, όμως, βοήθησε η τηλεόραση, η οποία έφερε το λαοφιλέστερο παιχνίδι σε κάθε γωνιά του πλανήτη, μεταφέροντας μια υπέροχη παράσταση, μπροστά στα μάτια δισεκατομμυρίων φιλάθλων. Έτσι, το ποδόσφαιρο, αργά αλλά σταθερά, προσήλκυσε επενδυτές, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην ανάπτυξή του.
8) ΣΥΓΚΡΙΣΗ ? ΑΝΤΙΘΕΣΗ
- Ο Σωκράτης μπορεί να συγκριθεί με το Χριστό. Και οι δυο δεν έγραψαν τίποτα. Ό,τι γνωρίζουμε για το Σωκράτη, το γνωρίζουμε από τον Πλάτωνα και ό,τι ξέρουμε για το Χριστό, από τους μαθητές του. Ένας ευρύς κύκλος μαθητών περιστοίχιζε και τους δύο. Κήρυξαν και οι δύο την ανεξιθρησκία και την Αλήθεια και καταδικάστηκαν σε θάνατο, αφού πέρασαν δικαστήριο. Τέλος, συγχώρεσαν τους εκτελεστές τους, γιατί από άγνοια έκαναν ό,τι έκαναν.
- Έχει διατυπωθεί η ρήση πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας. Ο αμαθής διακατέχεται από μειωμένη αυτοπεποίθηση, αποφεύγει το διάλογο, συνειδητοποιεί την πνευματική του κατωτερότητα, γεγονός που μπορεί να επιδράσει και θετικά, κινητοποιώντας τη διάθεσή του για απόκτηση γνώσεων. Ο ημιμαθής όμως είναι καταδικασμένος σε πνευματικοσκοταδισμό, αφού οι λίγες γνώσεις που κατέχει δημιουργούν τη δοκησισοφία *, στοιχείο που ενισχύει την αδιαλλαξία, την απόλυτη στάση, τη μονολιθικότητα. Αυτή η ψευδαίσθηση της γνώσης, εκτός του ότι καθιστά πνευματικά στάσιμο το άτομο, επιπλέον το γελοιοποιεί, το εξευτελίζει, του αφαιρεί την ελπίδα της κοινωνικής αναγνώρισης και αποδοχής.
*δοκησίσοφος -η -ο : αυτός που νομίζει ότι γνωρίζει τα πάντα και που κομπάζει γι΄ αυτό.
9) ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ/ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
- Ο παραπλανητικός χαρακτήρας της διαφήμισης επιδρά αρνητικά στη διαμόρφωση της συνείδησης του ατόμου. Με τις τεχνικές της πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι πολίτες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
- Οι κίνδυνοι από την επίδραση της ραδιενέργειας είναι πολύ μεγάλοι και για τον άνθρωπο και για το φυσικό περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, τα ραδιενεργά στοιχεία που αποδεσμεύονται με οποιοδήποτε τρόπο από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες μολύνουν την ατμόσφαιρα, την υδρόσφαιρα και το έδαφος, με άμεσες επιπτώσεις στη ζωή των φυτών και των ζώων. Ας μη ξεχνάμε τέλος και τον κίνδυνο κλιματικών αλλαγών, ο οποίος θα προκύψει από ένα ενδεχόμενο πυρηνικό νέφος, καθώς και από τη θερμότητα που εκλύεται και διαχέεται από τους πυρηνικούς αντιδραστήρες..
- Τα αποτελέσματα της δωρικής εισβολής δεν άργησαν να φανούν. Όπου εγκαταστάθηκαν οι Δωριείς, σταμάτησε κάθε πρόοδος, η τέχνη οπισθοδρόμησε και οι άνθρωποι ξαναγύρισαν στις πρωτόγονες συνθήκες. Τα αγγεία τώρα είναι χοντροειδή και μεγάλα με άτεχνες παραστάσεις ή απλά γεωμετρικά σχήματα σε αντίθεση προς τα κομψά κρητομυκηναϊκά με τις φυσικότατες παραστάσεις. Η θαλασσοκρατία πέρασε στα χέρια των Φοινίκων. Ακολούθησαν κύματα μεταναστεύσεων προς τα νησιά του Αιγαίου και τα μικρασιατικά παράλια.
10) ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
- Ο τόνος της φωνής του εκφωνητή ή του παρουσιαστή μπορεί να κάνει το ίδιο γεγονός να φαίνεται διαφορετικό. Για παράδειγμα, όταν η φωνή του είναι έντονη, γεμάτη ενθουσιασμό και χαρά, έστω κι αν μεγαλοποιεί ένα δευτερεύουσας σημασίας γεγονός, επηρεάζει τους ακροατές και τους μεταδίδει ανάλογα συναισθήματα. Αντιθέτως, όταν ένα κοσμοϊστορικό γεγονός παρουσιάζεται με ανέκφραστο τόνο και ύφος, με χαμηλούς τόνους, διαπιστώνεται ότι και η πλειονότητα των ακροατών θα υποβαθμίσει τη σημασία του. Η χροιά της φωνής του εκφωνητή, λοιπόν, λειτουργώντας ως σχόλιο στη μετάδοση της πληροφορίας, συμβάλλει στην ανάλογη από το κοινό αποτίμηση του γεγονότος.
- Όσο πιο κοντά μας διαδραματίζεται ένα γεγονός, τόσο πιο ενδιαφέρον είναι. Για την αθηναϊκή εφημερίδα η διακοπή του ρεύματος στην Αθήνα είναι η πρώτη είδηση, για τους «Τάιμς της Ν. Υόρκης» δεν είναι ούτε μονόστηλο. Οι δέκα πρόσκοποι που χάθηκαν στην Πάρνηθα είναι για μας σπουδαίο θέμα, ενώ οι εκατό Ινδοί στρατιώτες που χάθηκαν στα Ιμαλάια πάνε κατευθείαν στο καλάθι. Η έδρα της εφημερίδας ή του πρακτορείου ειδήσεων παίζει αποφασιστικό ρόλο στην επιλογή και την ιεράρχηση των ειδήσεων. Για την τοπική εφημερίδα της Καλλιθέας πρώτο θέμα είναι ο θάνατος του δημάρχου της και όχι ο θάνατος του Μπρέζνιεφ. Το δεύτερο, λοιπόν, αστέρι της είδησης είναι η εγγύτητα.
11) ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΘΟΔΩΝ
- Με τον όρο παράδοση ορίζονται όλες οι πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος που διαμόρφωσαν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα κάθε λαού , τα διακριτικά στοιχεία του πολιτισμού του και των ηθικοπνευματικών του αξιών. Μάλιστα, οι αξίες αυτές εξακολουθούν να αρδεύουν και το σύγχρονο πολιτισμό κάθε έθνους. Η παράδοση , βέβαια , δεν είναι μονοσήμαντη. Αντίθετα, χωρίζεται σε πολλούς κλάδους, όπως τη γλωσσική , την εθνική και την πνευματική που περιλαμβάνει τα ήθη, τα έθιμα , τη μυθοπλασία και τη μουσική ενός λαού. Επίσης, τον παραδοσιακό θησαυρό κάθε χώρας συμπληρώνει η λαϊκή και οικιστική παράδοση, η ενδυματολογία, ο χορός , η τέχνη και αρκετοί ακόμη κλάδοι.
[Η παράγραφος αυτή αναπτύχθηκε με ορισμό και διαίρεση]
- Στην τέχνη υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι προσπαθούν να διακριθούν. Στον πρώτο, ο καλλιτέχνης εφαρμόζοντας προσεκτικά ό,τι οι άλλοι έχουν κατακτήσει μιμείται τα έργα τους ή επιλέγει και συνθέτει τις ποικίλες ομορφιές τους' στον άλλο, αναζητά την υπεροχή στην πρωταρχική της πηγή, τη φύση. Στον πρώτο διαμορφώνει ένα στυλ βασισμένο στη μελέτη έργων και παράγει είτε μιμητική είτε εκλεκτική τέχνη' στο δεύτερο, με την άμεση παρατήρηση της φύσης, ανακαλύπτει αξίες που υπάρχουν σ' αυτή, και ποτέ πριν δεν έχουν μορφοποιηθεί. Έτσι δημιουργεί ένα στυλ πρωτότυπο. Τα αποτελέσματα του πρώτου τρόπου, καθώς επαναλαμβάνουν αυτό με το οποίο έχει κιόλας εξοικειωθεί το μάτι, αναγνωρίζονται και μετριούνται αμέσως. Αντίθετα, οι κατακτήσεις του καλλιτέχνη σ' ένα καινούριο δρόμο πρέπει αναγκαία να είναι αργές, Γιατί λίγοι είναι ικανοί να κρίνουν ό,τι παρεκκλίνει από τη συνηθισμένη πορεία, ή προικισμένοι να εκτιμούν τις πρωτότυπες λύσεις.
[Η παράγραφος αναπτύσσεται με διαίρεση, αίτια - αποτελέσματα και αντίθεση.]
12) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ/ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ
Είναι γεγονός ότι οι σπουδαίες εφευρέσεις έχουν μεταβάλει τις τύχες της ανθρωπότητας. Όλοι έχουμε υπόψη μας κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα: άλλος τη φωτιά, άλλος τον τροχό, τρίτος τον ατμό, τέταρτος την πυρίτιδα, άλλος τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και άλλοι άλλα. Πίσω από τις εφευρέσεις κρύβεται μια μοίρα, μια τύχη που υπαγορεύει νέους τρόπους ζωής, ακόμη και νέους τρόπους καταστροφής της ζωής. Πόσο μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο η πυρηνική ιατρική, αλλά και πώς μπορεί να τον εξοντώσει η πυρηνική βόμβα! Πραγματικά οι εφευρέσεις αυτές είναι κοσμοϊστορικής σημασίας, όπως βέβαια καθετί άλλο ( ένας κατακλυσμός, η μόλυνση του περιβάλλοντος, μια επιδημική νόσος, μια διδασκαλία όπως του Χριστού) που μπορεί να μεταβάλει τις ανθρώπινες τύχες. Δίκαια λοιπόν υποστηρίζεται ότι όσες εφευρέσεις κατόρθωσαν κάτι τέτοιο είναι γεγονότα κοσμοϊστορικής σημασίας. Επομένως είναι γεγονότα άξια μελέτης από όλους εκείνους οι οποίοι θέλουν να ξέρουν την ιστορία τους και τη μοίρα τους.
13)ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Συμπερασματικά, είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως η Ελλάδα άλλοτε μας κάνει υπερήφανους και άλλοτε μας απογοητεύει. Είναι, όμως, στο χέρι μας να αποβάλλουμε τα αρνητικά στοιχεία και να αξιοποιήσουμε τα θετικά. (επίλογος σε έκθεση με θέμα «Πολλές και αντιφατικές Όψεις της Ελλάδας»)
14)ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΛΥΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο τρόπος ψυχαγωγίας στην εποχή μας είναι ένα «ακανθώδες» πρόβλημα. Για να λυθεί πρέπει να δοθούν δυνατότητες στο άτομο να μορφωθεί και να δει πραγματικά την ουσία της ζωής. Δυστυχώς το αίτημα «άρτος και θεάματα» που αποτελεί αρχή της ζωής μας, δεν είναι αρκετό να κάνει τον άνθρωπο ευτυχισμένο και σωστό, γιατί η ανθρώπινη φύση έχει πολλές ανάγκες για να λειτουργεί ισορροπημένα. Χρέος, επομένως, του κάθε ατόμου είναι να μάθει να ψυχαγωγείται σωστά, αφού προηγουμένως με τη βοήθεια της κριτικής του ικανότητας, διαλέξει από τα είδη ψυχαγωγίας αυτά που τον εκφράζουν και του δίνουν δύναμη να ζει αληθινά τη μεγάλη πραγματικότητα της ζωής.
15) ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ
Ανακεφαλαιώνοντας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι λόγοι που οδηγούν σε ρατσιστική συμπεριφορά είναι κυρίως οικονομικοί και ψυχολογικοί. Πρόκειται για ένα δυσάρεστο φαινόμενο με ολέθριες συνέπειες, τόσο για το άτομο, όσο και για την κοινωνία. (επίλογος σε έκθεση με θέμα τα αίτια και τις συνέπειες του ρατσισμού)